Szkoła Podstawowa nr 1
im. Księstwa Siewierskiego w Siewierzu
im. Księstwa Siewierskiego w Siewierzu
Rok 2023 – Rokiem Rodziny Ulmów
W Szkole Podstawowej nr 1 im. Księstwa Siewierskiego w Siewierzu została wykonana okolicznościowa wystawa z okazji ustanowienia roku 2023 – Rokiem Rodziny Ulmów. Dzięki niej uczniowie mogli poznać heroizm i poświęcenie Józefa i Wiktorii Ulmów dla ratowania człowieka, a co więcej istoty człowieczeństwa, która w czasach drugiej wojny światowej została brutalnie zniweczona. Kim byli ci niezwykli bohaterowie dnia codziennego, uczniowie naszej szkoły mogli odkryć dzięki zgromadzonym materiałom biograficznym i ilustracjom.
Józef i Wiktoria Ulmowie byli mieszkańcami czteroipółtysięcznej wsi Markowa w przedwojennym województwie lwowskim, a dzisiejszym województwie podkarpackim. Podczas okupacji niemieckiej, zapewne pod koniec 1942 r., mimo biedy i zagrożenia życia Ulmowie dali schronienie ośmiorgu Żydom: Saulowi Goldmanowi i jego czterem synom (w Łańcucie nazywano ich Szallami), a ponadto dwóm córkom oraz wnuczce Chaima Goldmana z Markowej – Lei (Layce) Didner z córką o nieznanym imieniu i Geni (Gołdzie) Grünfeld. O fakcie ukrywania Żydów przez rodzinę Ulmów doniósł Niemcom prawdopodobnie Włodzimierz Leś – granatowy policjant z Łańcuta. Rankiem 24.03.1944 r. przed ich dom przybyło pięciu niemieckich żandarmów oraz kilku granatowych policjantów. Dowodził nimi por. Eilert Dieken. Najpierw zamordowano Żydów, potem Józefa i Wiktorię (będącą w siódmym miesiącu ciąży). Następnie Dieken podjął decyzję o zabiciu dzieci. Około dwudziestu ukrywanych w Markowej Żydów przeżyło.
W 1995 r. Wiktoria i Józef Ulmowie zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 2010 r. prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Dnia 14.02.2023 r. nastąpiła uroczysta beatyfikacja Józefa i Wiktorii Ulmów wraz z ich sześciorgiem dziećmi oraz siódmym nienarodzonym, która zatwierdzona została przez papieża Franciszka.
Los rodziny Ulmów stał się symbolem martyrologii Polaków mordowanych przez Niemców za niesienie pomocy Żydom. Ich imię nosi Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas drugiej wojny światowej, które otwarto w Markowej 17.03.2016 r.
opr. nauczyciel bibliotekarz mgr Łukasz Jamrozik
